Yazı: Zeynep KılıçDünyanın en prestijli kitap fuarı Frankfurt Kitap Fuarı’nın 76'ıncısı 20 Ekim’de sona erdi. Geçen yıl Filistinli yazar Adania Shibli için düzenlenecek ödül töreninin son anda programdan çıkarılmasının ardından bu yıl Filistin'e dair derin bir sessizlik hâkimdi fuara.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Slovenya’nın konuk ülke olduğu geçen yılki fuarda, ünlü felsefeci ve yazar Slavoj Žižek’in Hamas'ın saldırılarını kınadığını ancak Filistinlilerin de dinlemesi, geçmişlerinin dikkate alınması ve onların da anlaşılması gerektiğine yönelik açıklaması fuar tarihinde Filistin lehine sarfedilen ilk ve son sözler olarak kalacak gibi görünüyor.&nbsp;</li></ul>Zira Almanya’nın Filistin’de süren insanlık dramı karşısındaki tutumu oldukça net. Soykırım geçmişi dolayısıyla Filistin’e destek konusunda Almanya’nın diğer Avrupa ülkelerinden daha sert bir pozisyon aldığı da hepimizin malumu. Dolayısıyla Frankfurt Kitap Fuarı'nda da Filistin’in kendisinin de, edebiyatının da esamisi okunmuyordu.&nbsp;Öte yandan: Oldukça görkemli bir organizasyonla düzenlenen fuarın yanı başında, tam da "ferman sizinse meydanlar bizim" dercesine "meydanın ortasında" bir alternatif kitap fuarı vardı bu sene: Gelenek hâline gelmesini beklediğimiz Alternatif Frankfurt Kitap Fuarı, diğer adıyla Filistin'e Özgürlük Kitap Fuarı...<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pazar sabahı yollarda fuar kalabalığı</h2>Alternatif fuarla Manhheim’dan Frankfurt’a giden trende tanıştım. O gün sona eren Frankfurt Kitap Fuarı nedeniyle Almanya için olağandışı bir pazar kalabalığı var trende. Niyetim ilk gününde ziyaret ettiğim fuarı bir kez daha, daha dikkatli bir gözle inceleyebilmek.&nbsp;Yandaki dörtlü koltukta, aksanı benim için anlaması biraz zorlayıcı biri, hararetli hararetli bir şeylerler anlatıyor. Konuyu tam anlamasam da “Türken, Muslime” gibi kelimeleri seçebiliyorum. Daha sonra karşısına Almancası oldukça düzgün genç bir kadın oturuyor. Karşısındaki beyefendi bu hanımı da dahil ettiği konuşmanın bir yerinde&nbsp;“Nerelisiniz?” diye soruyor. Görünüş itibarıyla Alman'a benzemeyen kişilere özellikle sorulan bir soru...&nbsp;“Öncelikle Almanım” diyor genç kadın. Sonrasında anlatıyor, aslen İspanya’nın güneyinde eski sömürge topluluklarından biri olan Berberilerden olduğunu anlatıyor. Kolay anlaşılması için Fas'tan da bahsediyor. Adam nereye gittiğini soruyor genç kadına. O da kitap fuarına gidiyor, ama bildiğimiz kitap fuarı değil bu. Filistin için düzenlenen alternatif bir kitap fuarına gittiğini söylüyor.&nbsp;Konuşmada benim en çok ilgimi çeken kısım da bu oluyor. Önce arama motoruna yazıyorum, ancak bir tek haber dahi bulamıyorum. Ardından "inince sormaya" niyetleniyorum ama genç kadını kalabalıkta kaybediyorum. Sonunda sosyal medyada yaptığım bir aramayla buluyorum fuarı.&nbsp;Frankfurt Kitap Fuarı bekleyebilir, bugün istikametim belli.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir çadırda koca bir dünya</h2>Meydanda ufak çaplı bir çadır kurulmuş. İçeride Filistinli yazarlara ait kitaplar, üşüyenler için çorba ve kahve ikramı, hatta battaniye bile var.&nbsp;Programa Gazze’de hayatta kalmaya çalışan edebiyatçılar ve yazarlarla çevrimiçi söyleşiler eklenmiş; yazarların kitaplarından alıntılar yapılıyor. Aralarda Arap coğrafyasına, en çok da Filistin'e ait şarkılar çalınıyor. Müziği duymamak için kulaklarını tıkayarak geçen birkaç kişi asla moral bozmuyor. Gayet alışıklar, gülerek karşılıyorlar.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/0/1730625527921.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.75" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Zeynep KılıçSaat ilerledikçe kalabalık artıyor. Akşamüzeri 16.00'ya doğru azımsanmayacak bir ziyaretçi sayısına ulaşılıyor. Arkamı dönüp trendeki genç hanımla göz göze geliyorum. Trendeki sohbetlerine kulak misafiri olduğumu anlatıp teşekkür ediyorum beni bu alternatif fuardan haberdar ettiği için.&nbsp;Dina, burada doğup büyüyen, aslen Batılıların “Berberi” olarak adlandırdığı Amazigh’lerden biri. Bana tahminimin doğru olduğunu ve trendeki adamın nerelisin sorusunun kasten sorduğunu onun da özellikle “Almanım” diye cevap verdiğini anlatıyor. O kadar karşılaşıyormuş ki bu soruyla “Artık otomatik cevap veriyorum” diyor.&nbsp;Sonra Fas asıllı Feyza geliyor. Düzenli olarak Filistin’e destek toplantılarına katılıyorlarmış. Bana Almanya’da Filistin'le ilgili en ufak bir destek mesajı vermenin ne kadar zor olduğundan bahsediyorlar. En son Mannheim’da soykırımın yıldönümü olan 7 Ekim’de düzenlenecek protesto gösterisine son anda izin verilmediğini ve yerine İsrail’e destek gösterisi düzenlendiğini anlatıyorlar. Sonrasında konunun mahkemeye taşındığını ve davayı kazandıklarını da ekliyorlar gururla. &nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Filistinli edebiyatçılar günlük yazıyor, bir gün basılması umuduyla</h2>Birlikte çevrimiçi söyleşileri dinliyoruz. Ekranda Filistinli yazar Mohammad Al Zaqzoug var. Kendisi şu anda Gazze’de. İnternet kesintisi yüzünden sık sık kesilen görüşmede olan biteni anlatmaya çalışıyor. Şu ana kadar tam 11 kez yer değiştirmek zorunda kalmış. Hayatının bir mülteci kampından diğerine koşturmakla geçtiğini anlatıyor. Hayatta kalmaya çalışırken, asıl işi edebiyata ne kadar kısıtlı zaman ayırabildiğinden bahsediyor. Yaşanan trajedinin bir diğer boyutunun da Gazze’de edebiyatın, sanatın ve kültürün yok edilmeye çalışılması olduğunu söylüyor.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/0/1730625568381.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Zeynep KılıçMesela kendisi savaştan önce bir çocuk kitabı yazmak istiyormuş. Mevcut şartlarda bunu hayata geçirmek büyük bir lüks olmuş. Savaş bir gün biterse bu kitabı tamamlamak istediğini söylüyor. Gazze’de olan bitene dair medyada yer alanlar içinse şunları söylüyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Buradaki ölümlere sayı olarak bakılıyor halbuki rakamlarla ifade edilen kayıpların her biri birer hayat. Bunların bireysel olarak hikayeleştirilmesi gerek. Bu çok büyük bir eksik.”&nbsp;</blockquote>Belki bu noktada edebiyat, hayati bir rol oynayabilir. Zaten onların da edebiyat namına yapabildikleri tek şeyi günlük yazmakmış. Bir gün bu günlüklerin farklı dillere çevrilerek Batı kamuoyuna duyurulması için çalışmak istiyor.Bir sonraki söyleşi Filistinli-Amerikalı tarihçi Raşid Halidi ile. Almanya’da Filistinlilere yönelik seslere çok büyük bir sansür uygulandığını söyleyen Halidi, Frankfurt Kitap Fuarı'nın yanı başında kurulan alternatif fuarın ve verilen desteğin çok değerli olduğunu anlatıyor. Konuşmasında İsrailli yerleşimcilerden de bahseden Halidi, yerleşimcilerin mülkleri ve ölüm ilanlarını takip ettiklerini ve fırsat bulunca harekete geçtiklerini anlatıyor.&nbsp;Fuarın organizasyon ekibinden Aitak Barani’ye soruyorum alternatif kitap fuarı fikrinin nasıl ortaya çıktığını. Asıl tetikleyici olanın, Frankfurt Kitap Fuarı'nda geçen yıl Adania Shibli’ye verilecek ödülün son anda iptal edilmesi ve fuarda Filistin’in ve edebiyatçılarının yok sayılması olduğunu anlatıyor.&nbsp;Ukrayna meselesi yüzünden Rus yayınevlerine yasak getirilirken fuar ile İsrailli yayıncılar arasında işbirliğinin sürmesi de büyük bir çifte standart.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünyanın gözü burada, o yüzden yasak getirilmedi</h2>Nasıl izin aldıklarına gelince, son zamanlarda özellikle Mannheim ve Frankfurt’ta Filistin yanlısı gösterilere sürekli yasak getirildiğini ve konunun devamlı olarak mahkemeye taşındığını ve mahkemenin de Filistinli organizasyonlar lehinde karar verdiklerini anlatıyor Barani. Daha da önemli bir şey var ki Barani net bir şekilde söylemekten çekinmiyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Frankfurt Kitap Fuarı çok önemli bir organizasyon. Dünyanın gözü burada ve Almanya dünyaya antidemokratik bir görüntü vermek istemiyor. ‘Bakın ne kadar özgür bir ülkeyiz’ diyebilmek adına yapıyor bunu”&nbsp;</blockquote>İnsanların tepkisine gelince, çok çeşitli olduğunu söylüyor. Gelip provokasyona yeltenen çok kişi olmuş ama hiçbir şekilde karşılık vermemişler. Merak edip gelen de çok oluyormuş. Benim gibi, Frankfurt Kitap Fuarı'na niyetlenip tüm günü burada geçirenler de…"Fuar geleneksel hale gelecek mi?" diye soruyorum. Tam da bunu istediklerini söyleyerek cevap veriyor. Uzun vadede bunu Filistin edebiyatı için kalıcı bir kütüphaneye&nbsp;dönüştürmek istiyorlar.&nbsp;O zaman&nbsp;"Bugünkü fuar için 'Birinci Alternatif Frankfurt Kitap Fuarı' diyebilir miyiz?"&nbsp;diye soruyorum, “Neden olmasın?”&nbsp;diyorlar. Hepimize bir umut doluyor. Nice alternatif fuarlara…&nbsp;

Aposto Gündem

Dünyanın en prestijli kitap fuarı Frankfurt Kitap Fuarı’nın 76'ıncısı 20 Ekim’de sona erdi. Ancak fuarın Filistin'e dair sessizliği, bu yıl hemen yanı başındaki meydanda alternatif bir kitap fuarına da ilham verdi: Filistin'e Özgürlük Kitap Fuarı.

Frankfurt Kitap Fuarı’na alternatif: Filistin'e özgürlük fuarı

<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1648828004928.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" alt="Hem Var Hem Yokmuş Gibi, 2022" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hem Var Hem Yokmuş Gibi, 2022 Fotoğraf: Anna Laudel<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">3. İnsan etkisi üzerine: Hem Var Hem Yokmuş Gibi&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir?&nbsp;Sergi. Sanatçı Halil Vurucuoğlu’nun kâğıt keserek ve kâğıt katmanlarını yırtarak geliştirdiği yeni tekniğini kullanarak ürettiği eserleri Hem Var Hem Yokmuş Gibi&nbsp;sergisinde.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Anna Laudel&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne zaman?&nbsp;22 Nisan’a kadar&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? Vurucuoğlu, üretim esnasında ortaya çıkan kâğıt atıklarını dönüştürerek çalıştığı eserlerinde sürdürülebilirliğe dikkat çekiyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı: Sanatçı, filozof Slavoj Žižek’in dünyanın insan eliyle yaşadığı dönüşümü tanımlayan, içerisinde bulunduğumuz jeolojik çağ olan Antroposen’de özgürlüğümüzün sınırlarının küresel ısınmayla somutlaştığı düşüncesinden yola çıkıyor.</li></ul>

Aposto İstanbul

• Filozof Slavoj Žižek, Aralık ayında gerçekleştirdiği bir röportajda komünizmin geleceğine dair inancının sebeplerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://medium.com/conversations-with-tyler/slavoj-%C5%BEi%C5%BEek-on-his-stubborn-attachment-to-communism-ep-84-bonus-8e568bd62423">anlatıyor</a>. COVID-19 ile beraber dair içinde bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://spectator.us/like-about-coronavirus-slavoj-zizek/">umut</a> yeşerdiğini belirten Žižek dikkat çekici bir açıklama yapıyor.&nbsp;

Slavoj Žižek ile ilgili hikayeler